Đến với đồng bào Pa Cô mang họ Bác Hồ

Kỷ niệm thiêng liêng ấy diễn ra vào dịp Bác Hồ vào tỉnh Quảng Bình và huyện Vĩnh Linh của tỉnh Quảng Trị thăm đồng bào, chiến sĩ. Trải qua 62 năm, đặc biệt từ sau ngày đất nước hoà bình thống nhất, đến nay cuộc sống của bà con đã có rất nhiều thay đổi.  

Kỷ niệm thiêng liêng dưới chân núi Ka Tăng

Không phải đến năm 1957, người Pa Cô, Vân Kiều ở Hướng Hoá, Quảng Trị mới được mang họ Bác Hồ. Ở cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà năm 1946, khi lên danh sách cử tri của dân tộc vùng rẻo cao Quảng Trị, cán bộ của Bác Hồ đến hỏi tên, họ của người Vân Kiều, Pa Cô, mọi người chỉ cho biết tên của mình và nói với cán bộ rằng tất cả người Vân Kiều, Pa Cô đều là con cháu Bác Hồ. Nhưng nguyện vọng được mang họ của Bác mãi đến tháng 7/1957 mới thực hiện được.

Theo những người cao niên ở đây kể lại thì dịp đó, Bác Hồ vào tỉnh Quảng Bình và huyện Vĩnh Linh thăm đồng bào, chiến sĩ. Thay mặt cho hàng vạn người Vân Kiều, Pa Cô, ông Hồ Ray lúc đó đang phụ trách công tác dân tộc ở Quảng Trị cùng ông Hồ Khăm, Chủ tịch Ủy ban Hành chính xã Vĩnh Hà (Vĩnh Linh) đến gặp Bác Hồ để xin cho người Vân Kiều, Pa Cô được mang họ Hồ của Người. Tin vui nhanh chóng loan xa, khắp các bản làng người Vân Kiều, Pa Cô giữa đại ngàn Trường Sơn đã tụ hội nhau về ở chân núi Ka Tăng để làm lễ ăn thề, cắt máu của mình cùng uống thề một lòng theo Đảng và lấy họ của Bác Hồ làm họ của dân tộc mình.

Cũng trong dịp Bác Hồ vào Quảng Bình và Vĩnh Linh, Bác đã cử cán bộ đến các vùng rẻo cao Đakrông, Hướng Hoá để thăm hỏi đồng bào Vân Kiều, Pa Cô, đồng thời đem hình Bác tặng cho các bản và đem lụa tặng cho người già sống gần một trăm mùa rẫy... Những món quà tuy rất giản dị, nhưng chứa đựng biết bao nghĩa tình, trở thành biểu tượng tinh thần sâu sắc trong đời sống sinh hoạt, sản xuất của bà con.

Kể từ ngày được mang họ của Bác, đồng bào Pa Cô, Vân Kiều luôn nêu cao phong trào học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong công cuộc xoá đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới.

Vượt qua khó khăn, từng bước thay da đổi thịt

Trong chuyến công tác giữa tháng 10/2010, thời điểm mà nhân dân các tỉnh miền Trung đang phải gánh chịu những thiệt hại nặng nề do hai cơn đại hồng thuỷ liên tiếp gây ra, Đoàn công tác xã hội - từ thiện Báo CAND do Đại tá Lưu Vinh, Phó Tổng biên tập Báo dẫn đầu đã về với bà con Vân Kiều, Pa Cô, cùng sẻ chia những khó khăn, mất mát với bà con. Lũ dữ đã qua, nhưng hậu quả vẫn còn hiện hữu. Đồng ruộng xác xơ, nhà cửa bị sập và tốc mái, bao tài sản ki cóp được bấy lâu bị dòng nước lũ cuốn trôi.  

Cùng những món quà trao đến tận tay bà con do các đơn vị tài trợ thông qua Báo CAND, Đại tá Lưu Vinh thăm hỏi, động viên bà con vượt qua khó khăn, ổn định cuộc sống. Nhà sập được dựng lại, thanh niên trai bản giúp đỡ phụ nữ trồng cây trên rẫy… Dẫu cuộc sống còn nhiều khó khăn nhưng với ý chí kiên cường, bà con đồng bào Vân Kiều, Pa Cô giống như những chú ong rừng chăm chỉ, cần mẫn tạo dựng cuộc sống trên chính mảnh đất Quảng Trị anh hùng.

Cũng trong hành trình đến với bà con Pa Cô, Vân Kiều, dọc quốc lộ 9 - từng là con đường huyền thoại trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, từ địa phận huyện miền núi Đakrông đến huyện biên giới Hướng Hóa, hàng nghìn ngôi nhà, công trình phúc lợi phục vụ cho cuộc sống của đồng bào, mọc lên hai bên tuyến đường khang trang và đẹp như một bức tranh. Hai huyện có 32 xã, thị trấn với hơn 12.000 hộ dân, gần 60.000 nhân khẩu là đồng bào Vân Kiều, Pa Cô sinh sống.

Ông Nguyễn Quân Chính, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị phấn khởi cho biết, những năm lại đây, đời sống của các dân tộc thiểu số ở hai huyện trên đã thay đổi gấp cả trăm lần so với trước đây, riêng thu nhập bình quân đầu người/năm của đồng bào ở Hướng Hoá cao xấp xỉ thu nhập bình quân đầu người/năm của người dân ở TP Đông Hà, với hơn 13.000.000 đồng/người/năm. Hiện trên 60% gia đình đồng bào Vân Kiều, Pa Cô ở Hướng Hoá xây dựng được nhà cửa khang trang, mua sắm được xe máy và tivi. Con em Vân Kiều, Pa Cô mang họ Bác Hồ thi đỗ vào các trường đại học, cao đẳng trở về công tác tại bản làng ngày một nhiều hơn, góp phần thay đổi diện mạo quê hương.

Trở lại bản Katup, Ka Tăng, Khe Đá (Lao Bảo, Hướng Hoá) những ngày cuối năm, trong tiết trời se lạnh miền biên giới, già làng Ăm Liêm ở Ka Tăng trong bộ trang phục thổ cẩm của người Vân Kiều, trên ngực áo đeo đầy những huân chương, cười thật tươi, đón chào chúng tôi. Bên ché rượu cần sóng sánh, thơm lừng như mật ong, già kể về những kỷ niệm đáng nhớ nhất trong thời khói lửa chiến tranh của già. Già từng có lần dùng súng trường bắn rơi một chiếc trực thăng của Mỹ tại A Sóc, Hướng Hoá.

Ngày nay, nhờ sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước dành cho đồng bào các dân tộc thiểu số, điều kiện tiếp cận ngày một thuận lợi hơn với nền khoa học kỹ thuật nên việc làm giàu trên đất quê hương là không khó hơn so với việc bắn rơi máy bay Mỹ ngày xưa. Trải qua 53 năm mang họ Bác Hồ, cuộc sống của người Vân Kiều, Pa Cô ở đây đã đổi thay như có phép mầu. Từ chỗ chỉ quen đốt rẫy trỉa hạt, đến nay bà con đã có những thửa ruộng nước cho năng suất cao, có hàng trăm trang trại gia súc, cây lâm nghiệp với thu nhập bình quân 40 triệu đồng/năm/trang trại.

Ngày Tết với bánh chưng, gà bản và rượu cần là những thức ăn, uống không thể thiếu trên mâm cổ của người Vân Kiều, Pa Kô. Bập bùng bên ánh lửa, cùng những lời chúc nhau sang năm mới gặp nhiều mau mắn, khoẻ mạnh, người già lại kể cho con cháu về truyền thuyết xa xưa của dân tộc, về lớp người đi trước tìm đường theo cách mạng, theo Đảng…

Những câu chuyện ấy tưởng chừng bình dị mà lại rất mới mẻ trong cuộc sống của người Vân Kiều, Pa Cô giữa điệp trùng Trường Sơn mênh mông mà sâu thẳm. Người dân Pa Cô, Vân Kiều hôm nay không bao giờ quên ơn của Đảng, Bác Hồ. Đảng đã mang đến cho đồng bào cái đường, cái trường, dòng điện thắp sáng và con chữ; Đảng đã mang đến cuộc sống hạnh phúc, ấm no vững bền cho đồng bào. Đâu đó ngoài kia, cùng hoà trong sắc vàng của mai đầu xuân, những chồi non mới lại bắt đầu đâm chồi nảy nộc trên mảnh đất đại ngàn Trường Sơn Quảng Trị.