Gia tăng số ca mắc sốt rét do biến đổi khí hậu

Sốt xuất huyết, sốt rét - là những bệnh do muỗi truyền, chủ yếu tồn tại ở vùng khí hậu ấm hơn với mật độ muỗi cao hơn. Nhưng giờ đây chúng đang mở rộng về mặt địa lý, nhờ nhiệt độ và mực nước biển tăng cao đã tạo ra những môi trường sống thân thiện mới cho những loài côn trùng này. Muỗi, máu lạnh giống như tất cả các loài côn trùng, phát triển mạnh trong thời tiết ấm hơn. Khi sự nóng lên toàn cầu dẫn đến nhiệt độ không khí và nước tăng lên, lượng mưa và lũ lụt nhiều hơn, nhiều môi trường trở nên thích hợp hơn cho muỗi sinh sôi phát triển.

Ví dụ, bệnh Sốt xuất huyết thường chỉ giới hạn ở một số khu vực của Châu Mỹ Latinh và Đông Nam Á, và trong khi 50 năm trước, bệnh này chỉ được phát hiện ở 9 quốc gia, thì ngày nay, bệnh này phổ biến ở hơn 125 quốc gia . Căn bệnh do muỗi truyền gây ra khoảng 500.000 ca nhập viện mỗi năm , gây gánh nặng đáng kể cho các hệ thống y tế.

Biến đổi khí hậu đang làm gia tăng số ca mắc sốt rét. Thông tin trên được ông Peter Sands, Giám đốc điều hành Quỹ Toàn cầu phòng chống AIDS, lao phổi và sốt rét, đưa ra ngày 16/1 tại Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) năm 2023 đang diễn ra ở thành phố Davos (Thụy Sĩ).

Theo ông Sands, số ca mắc sốt rét đã tăng mạnh sau các trận lụt ở Pakistan và bão ở Mozambique năm 2021. Ông nhấn mạnh: “Bất cứ đâu có hiện tượng thời tiết cực đoan thì nơi đó bệnh sốt rét gia tăng.”

Sự gia tăng các hiện tượng thời tiết cực đoan tạo ra những hồ nước lớn cho muỗi sinh sản chính là nơi sống của những người nghèo dễ bị tổn thương.

Ông Sands khẳng định biến đổi khí hậu cũng đang thay đổi địa bàn hoạt động của muỗi. Những vùng cao nguyên ở châu Phi, tại Kenya và Ethiopia, từng là nơi muỗi không thể sống được, giờ đã trở thành những ổ dịch sốt rét.

Ông Sands điều hành quỹ toàn cầu lớn nhất thế giới, tài trợ cho cuộc chiến chống lao, sốt rét và HIV/AIDS tại những nước nghèo nhất thế giới. Quỹ trên đặt mục tiêu quyên góp 18 tỷ USD, và đã quyên được 15,7 tỷ USD. Đây là số tiền lớn nhất từng huy động được trong lĩnh vực y tế toàn cầu. Tuy nhiên, theo ông Sands, biến động tỷ giá hiện nay có thể khiến nguồn quỹ này thiệt hại khoảng 1 tỷ USD.

Ông Sands cũng cho rằng thời gian tới, biến đổi khí hậu chỉ là một trong những nhân tố có thể ảnh hưởng đến những nỗ lực loại trừ các căn bệnh này. Xung đột tại Ukraine đã làm nghiêm trọng thêm bệnh lao và AIDS.

Tại các nước có thu nhập trung bình như Ấn Độ, Pakistan và Indonesia, số ca mắc lao trong nhóm dân số nghèo nhất cũng đang tăng.

Trước nguy cơ suy thoái toàn cầu, ông Sands cho biết các nước này sẽ phải đối mặt với sức ép ngày càng lớn trong bối cảnh ngân sách dành cho y tế giảm vì lạm phát và dịch COVID-19.

Khi chúng ta nghe đến từ “bền vững”, hầu hết mọi người có thể nghĩ đến việc giảm phát thải khí nhà kính - điều cực kỳ quan trọng. Tuy nhiên, tính bền vững cũng là việc cung cấp các giải pháp để thích ứng với các mối đe dọa hiện có và mới nổi, để chúng ta có thể sống lâu hơn và khỏe mạnh hơn. Với sự nóng lên của hành tinh, sự lây lan của các bệnh do muỗi truyền sang các khu vực mới dường như là điều không thể tránh khỏi, nhưng chúng ta có thể tin rằng ngành dược phẩm sinh học, nếu được hỗ trợ đúng đắn, có thể đóng vai trò hàng đầu trong việc giúp nhân loại chuẩn bị, ngăn chặn và cuối cùng là khắc phục điều này một cách bền vững thử thách cấp bách.