Bộ Tư pháp đề nghị cân nhắc kỹ về đề xuất cấp căn cước công dân cho trẻ dưới 14 tuổi

Liên quan đến dự thảo Luật Căn cước công dân (sửa đổi) của Bộ Công an nhằm thay thế cho Luật Căn cước công dân 2014, Bộ Công an đã có đề nghị mở rộng đối tượng cấp căn cước công dân với trẻ dưới 14 tuổi (theo nhu cầu chứ không bắt buộc), bao gồm cả trẻ mới sinh.

Với đề xuất trên, người đã được cấp thẻ căn cước công dân sẽ phải thực hiện đổi thẻ khi đủ 14, 25, 40 và 60 tuổi; thay vì đủ 25, 40 và 60 tuổi như hiện nay.

Tham gia góp ý dự thảo, Bộ Tư pháp nhận định dù đề xuất cấp căn cước công dân cho trẻ dưới 14 tuổi là theo yêu cầu chứ không phải bắt buộc, nhưng để bảo đảm tính hợp lý, khả thi, thống nhất, tránh mâu thuẫn với nội tại các quy định thì cần cân nhắc kỹ một số vấn đề.

Theo đó, Luật Căn cước công dân quy định, căn cước công dân là thông tin cơ bản về lai lịch, nhân dạng của công dân; nhân dạng là đặc điểm cá biệt và ổn định bên ngoài của một người để phân biệt người này với người khác. Trẻ em từ khi sinh ra đến dưới 14 tuổi là lứa tuổi phát triển mạnh, nhanh nên các đặc điểm nhân dạng chưa ổn định. Do đó, việc cấp căn cước công dân cho nhóm này là chưa bảo đảm phù hợp với tính chất và quy định nêu trên.

Cấp căn cước công dân cho người dưới 14 tuổi cũng phát sinh thêm thủ tục hành chính do trẻ em mới được sinh ra trong cùng một thời điểm phải cấp đồng thời nhiều loại giấy tờ khác nhau như: Mã định danh cá nhân, giấy khai sinh và căn cước công dân. Điều này dẫn đến lãng phí nguồn lực thực hiện, tăng chi phí đối với người dân mỗi lần cấp, đổi thẻ căn cước công dân và tăng gánh nặng với ngân sách Nhà nước trong việc tổ chức triển khai.

Theo Bộ Tư pháp, Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định giao dịch dân sự của người chưa đủ 06 tuổi do người đại diện theo pháp luật của người đó xác lập, thực hiện.

Bên cạnh đó, thông lệ quốc tế cũng cho thấy, hầu hết các quốc gia quản lý dân cư thông qua thẻ căn cước công dân đều chỉ cấp cho công dân ở độ tuổi phát triển nhất định, đã có sự ổn định tương đối về đặc điểm nhân dạng, không cấp ngay từ khi công dân ra đời. Ví dụ, Hà Lan và Bỉ cấp căn cước cho người đủ 12 tuổi trở lên, Cộng hòa Czech cấp cho người đủ 15 tuổi trở lên, Indonesia cấp cho người đủ 17 tuổi trở lên…

Cùng góp ý về dự thảo Luật Căn cước công dân (sửa đổi) với Bộ Tư pháp, Bộ Nội vụ cũng đề nghị cân nhắc việc quy định cấp thẻ căn cước công dân cho người dưới 14 tuổi. Trường hợp cần thiết, cần có tổng kết, đánh giá và bổ sung cụ thể về số lượng người dưới 14 tuổi có nhu cầu cấp căn cước công dân trong toàn quốc để bảo đảm tính khả thi, không làm phát sinh thủ tục cho người dân.

Giải trình về các góp ý nêu trên, Bộ Công an cho biết, tại dự thảo Luật Căn cước công dân (sửa đổi), Bộ Công an đã chỉnh lý theo hướng nhân dạng gồm thông tin về sinh trắc học và đặc điểm cá biệt khác, có tính ổn định của một người để phân biệt người này với người khác.

Việc cấp thẻ căn cước công dân cho người dưới 14 tuổi là bảo đảm tính khả thi, bởi hiện nay đã có sự thay đổi về công nghệ thu nhận sinh trắc học của cá nhân. Ví dụ, bộ thu nhận vân tay điện tử được sử dụng thay thế cho mực lăn tay, giúp thu nhận được vân tay của người từ đủ 05 tuổi trở lên mà vẫn bảo đảm yêu cầu về đối sánh dữ liệu sinh trắc học và quản lý Nhà nước. Đề xuất này còn phù hợp với quy định về xuất, nhập cảnh và các quy định pháp luật khác có liên quan; phù hợp với pháp luật của nhiều nước trên thế giới khi cấp căn cước công dân cho công dân dưới 14 tuổi (Algeria, Argentina, Bỉ, Bhutan, Brunei, Chile, Colombia, Đức, Malaysia, Bồ Đào Nha, Thái Lan…).

Việc cấp căn cước công dân cho người dưới 14 tuổi sẽ góp phần giảm thiểu được giấy tờ, thủ tục hành chính; phát huy được giá trị của Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu căn cước công dân và tiện ích của thẻ căn cước công dân, định danh điện tử. Nhất là xác thực thông tin cá nhân; thực hiện công tác thống kê, phân tích, dự báo, thiết lập bản đồ số dân cư…

Theo Bộ Công an, thẻ căn cước công dân cấp cho người dưới 14 tuổi không thay thế cho việc cấp giấy khai sinh. UBND cấp xã vẫn thực hiện cấp giấy khai sinh cho công dân theo quy định của pháp luật hiện hành.

Tuy nhiên, việc sử dụng giấy khai sinh với kích thước của tờ A4 dễ rách nát, hư hỏng, khó bảo quản và chỉ được cấp một lần trong suốt cuộc đời. Giấy này chỉ có các biện pháp bảo mật, chống làm giả sơ sài, lạc hậu, dễ bị làm giả và chứa được rất ít thông tin của công dân nên sẽ gây rất nhiều khó khăn, bất tiện.

Trong khi đó, thẻ căn cước công dân với kích thước nhỏ gọn, chất liệu tốt, tính bảo mật cao và có thể được tích hợp thêm rất nhiều thông tin khác theo nhu cầu nên sẽ mang lại nhiều tiện ích trong việc đi lại, học tập, khám, chữa bệnh và thực hiện các giao dịch khác.

Bộ Công an cũng khẳng định, việc cấp thẻ căn cước công dân lần đầu cho người dưới 14 tuổi là miễn phí. Khi công dân thực hiện cấp đổi, cấp lại thì mới phải nộp phí theo quy định, không phải tốn thêm chi phí cho Nhà nước.

Khi công dân sử dụng thẻ căn cước công dân đã được tích hợp các thông tin trên giấy tờ khác sẽ tiết kiệm được chi phí liên quan đến việc sao y, chứng thực, bảo quản các loại giấy tờ này.