VAFI vừa có văn bản đề xuất áp dụng thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ đối với hoạt động kinh doanh vàng vật chất. Tại văn bản, VAFI đã đưa ra một số ví dụ về chính sách thuế về kinh doanh vàng của một số quốc gia tiêu biểu.
Chẳng hạn tại Ấn Độ, khi mua vàng thì người mua chịu 3% trên tổng giá trị mua cho các loại vàng vật chất gồm: vàng trang sức, vàng thỏi, vàng xu. Khi bán các loại vàng vật chất, vàng tài khoản mà có lãi thì người bán chịu thuế Capital Gain Tax (CGT) là 12,5% với khoản đầu tư trên 02 năm; còn dưới 02 năm thì mức thuế được tính căn cứ vào thu nhập từng cá nhân. Thuế CGT được tính dựa trên cơ sở lấy giá bán trừ giá mua nhân với thuế suất.
Tại Thụy Sỹ, vàng trang sức và các loại vàng tiêu dùng chịu 8% giá trị gia tăng. Thái Lan đánh 7% thuế giá trị gia tăng với các loại vàng có nguồn gốc nước ngoài. Pháp cho phép người bán lựa chọn 02 phương pháp: Khi bán vàng mà không chứng minh được giá mua hay không có hóa đơn mua vào thì phải chịu 12% thuế trên tổng giá trị bán (flat rate tax); hoặc chịu CGT 36,2% cho thời hạn đầu tư ngắn hạn dưới 01 năm, còn đầu tư dài hạn thì thấp hơn và tùy thuộc thời gian nắm giữ và giá trị sở hữu.
Mỹ thì áp dụng chung thuế CGT cho vàng vật chất, vàng tài khoản hay chứng chỉ đầu tư vào các quỹ ETF vàng. Theo đó, áp CGT 37% cho thời gian nắm giữ dưới 01 năm, còn trên 01 năm thì CGT là 28%. Tại Trung Quốc, kinh doanh vàng vật chất chịu thuế giá trị gia tăng là 13%; kinh doanh vàng tài khoản chịu thuế CGT 20%...
Theo đó, VAFI cho rằng trên thế giới, kinh doanh vàng vật chất và vàng tài khoản là lĩnh vực hạn chế đầu tư và được đánh thuế cao hơn nhiều so với đầu tư chứng khoán. Ở mức độ bình thường thì có nước coi vàng như là 01 loại hàng hóa và đánh thuế bình đẳng. Còn có nhiều quốc gia coi vàng là hàng hóa đặc biệt, không khuyến khích đầu tư và đánh thuế cao hơn so với các hàng hóa thông thường;
“Nhìn chung các nước đều có chính sách mạnh chống vàng hóa nền kinh tế nhằm ổn định tỷ giá, bảo vệ đồng nội tệ và đẩy mạnh dòng vốn nhàn rỗi đi vào hệ thống ngân hàng và thị trường chứng khoán nhờ đó cộng đồng doanh nghiệp, người dân và nền kinh tế được hưởng lợi về đi vay lãi suất thấp. Các nước đều đánh thuế trực tiếp và gián tiếp đối với việc mua bán vàng, đối với đầu tư ngắn hạn dưới 01 năm thì mức thuế cao hơn nhiều so với đầu tư trên 01 năm nhằm mục tiêu chống đầu cơ, lướt sóng vào thị trường vàng và từ đó các dạng đầu tư ngắn hạn là bất khả thi do thuế cao”, VAFI nhận định.
Cũng theo VAFI, những quốc gia đánh thuế thấp với giao dịch vàng như Ấn Độ, Thái Lan thì tình trạng vàng hóa nhiều hơn, các quốc gia còn lại không có tình trạng vàng hóa và người dân ít quan tâm tới chuyện đầu tư vàng, ngoại trừ mua vàng trang sức.
Ở nước ta, chính sách thuế cho ngành kinh doanh vàng đang được hưởng ưu đãi nhiều nhất, hơn cả nhiều ngành nghề cần ưu đãi về thuế và cần được khuyến khích đầu tư. Cụ thể, thuế giá trị gia tăng với kinh doanh vàng nữ trang được xác định trên cơ sở lấy giá bán trừ đi giá mua nhân thuế suất 10% (theo bảng giá niêm yết). Giả sử công ty kinh doanh chào giá bán - giá mua 01 lượng vàng trang sức là 100 triệu và 97 triệu đồng, chênh lệch 03 triệu đồng, với thuế suất 10% thì chỉ chịu thuế 300 nghìn đồng.
Mới đây, Bộ Tài chính có đề nghị bổ sung thêm sắc thuế khi bán vàng miếng thì phải chịu 0,1% trên giá trị chuyển nhượng. Như vậy, chẳng hạn bán 01 cây vàng SJC giá 100 triệu thì người bán chỉ đóng thuế 100 nghìn đồng. VAFI cho rằng, với mức thuế quá thấp này thì không có tác dụng gì trong việc hạn chế dòng tiền khổng lồ đổ vào thị trường vàng.
Hiệp hội cho biết, chính sách miễn thuế cho kinh doanh vàng miếng và thuế cực thấp với kinh doanh vàng trang sức trong nhiều năm qua đã khuyến khích mạnh mẽ dòng tiền đầu cơ vào thị trường vàng, thậm chí tồn tại tình trạng tạo cung cầu giả tạo trong nhiều thời điểm để tạo hiệu ứng cho nhiều người tham gia và tạo cầu khổng lồ cho thị trường vàng. Về phương diện vĩ mô, Hiệp hội cho rằng tích lũy vàng nguy hại hơn ngoại tệ mạnh vì khi người ta mua ngoại tệ mạnh thì đa phần lượng ngoại tệ này trở lại hệ thống ngân hàng.
Căn cứ thông lệ thế giới và thực tiễn Việt Nam, VAFI đề nghị việc kinh doanh vàng trang sức và vàng miếng thì phải chịu thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ như các hàng hóa thông thường một cách bình đẳng về nghĩa vụ chịu thuế, tức mức thuế giá trị gia tăng 10%. Nếu so sánh kinh doanh vàng như bất động sản thì việc bán nhà đất theo phương thức khấu trừ thuế giá trị gia tăng, cá nhân mua nhà phải chịu thuế giá trị gia tăng 10%, khi bán nhà còn chịu thuế thu nhập cá nhân ở mức 2% theo giá bán nhà.
VAFI tin tưởng rằng với việc sửa đổi chính sách này sẽ có tác dụng gần như triệt tiêu hoàn toàn tình trạng đầu cơ ngắn hạn; gần như chấm dứt hoàn toàn tình trạng đầu cơ lướt sóng, thổi giá kiếm lời; Nhu cầu đầu cơ, đầu tư vào thị trường vàng sẽ giảm mạnh và dòng tiền sẽ chuyển hướng vào hệ thống ngân hàng; qua đó bảo vệ đồng nội tệ, dự trữ ngoại tệ tăng trong hệ thống ngân hàng.
