Cụ thể, khoản 20 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự năm 2025 đã bổ sung Điều 256a quy định về tội "Sử dụng trái phép chất ma túy" vào sau Điều 256 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Theo đó, người nào sử dụng trái phép chất ma túy thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 03 năm:
- Đang trong thời hạn cai nghiện ma túy hoặc điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy;
- Đang trong thời hạn quản lý sau cai nghiện ma túy theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy;
- Đang trong thời hạn 02 năm kể từ ngày hết thời hạn quản lý sau cai nghiện ma túy và trong thời hạn quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy;
- Đang trong thời hạn 02 năm kể từ khi tự ý chấm dứt cai nghiện ma túy tự nguyện hoặc điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy.
Tái phạm về tội này thì bị phạt tù từ 03 năm đến 05 năm.
Trước đây, tội "Sử dụng trái phép chất ma túy" từng được quy định tại Điều 199 Bộ luật Hình sự năm 1999. Theo đó, người nào sử dụng trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào, đã được giáo dục nhiều lần và đã bị xử lý hành chính bằng biện pháp đưa vào cơ sở chữa bệnh bắt buộc mà còn tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm. Tái phạm tội này thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm.
Tuy nhiên, tại Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) chỉ quy định các tội phạm về ma túy tại Chương XX, như: Tội "Sản xuất trái phép chất ma túy" (Điều 248), tội "Tàng trữ trái phép chất ma túy" (Điều 249), tội "Vận chuyển trái phép chất ma túy" (Điều 250)...; không có tội "Sử dụng trái phép chất ma túy".
Hành vi sử dụng trái phép chất ma túy sẽ bị xử phạt hành chính theo khoản 1 và điểm a, d khoản 8 Điều 23 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, cụ thể sẽ phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền 1-2 triệu đồng; tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính; người nước ngoài nếu vi phạm sẽ bị trục xuất.
Việc bổ sung tội "Sử dụng trái phép chất ma túy" là cần thiết trong tình hình hiện nay. Theo đó, Luật bổ sung tội danh “Sử dụng trái phép chất ma túy” (Điều 256a) theo hướng chỉ xử lý những người đang trong quá trình cai nghiện hoặc vừa kết thức quá trình cai nghiện ma túy mà tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, nhằm giảm tình trạng sử dụng ma túy và tăng hiệu quả quản lý.
Luật sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự năm 2025 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025.
