Hàn Quốc sẽ ứng phó ra sao khi lọt "tầm ngắm" thuế quan của Tổng thống Trump?

Theo hãng tin CNA, tuần trước, Tổng thống Trump cảnh báo sẽ áp mức thuế quan cao hơn với Hàn Quốc, và ám chỉ rằng Washington có thể yêu cầu Seoul trả nhiều tiền hơn cho lực lượng Mỹ đồn trú tại nước này.

Phát biểu trước Quốc Mỹ, ông Trump chỉ ra: “Mức thuế quan trung bình của Trung Quốc đối với hàng hóa Mỹ gấp đôi so với mức thuế Mỹ áp đặt lên Trung Quốc, và mức thuế của Hàn Quốc thậm chí còn cao hơn gấp bốn lần”.

Ông chủ Nhà Trắng cũng nhấn mạnh Mỹ đã hỗ trợ rất nhiều cho quân sự và nhiều lĩnh vực khác của Hàn Quốc

Theo nhà khoa học chính trị Kelly, quan hệ Mỹ - Hàn có hai vấn đề mà ông Trump không hài lòng: một là Hàn Quốc có thặng dư thương mại lớn đối với Mỹ, tức là họ xuất khẩu nhiều hơn nhập khẩu từ Mỹ. Thặng dư này trong năm 2024 là 66 tỷ USD và 51 tỷ USD trong năm 2023. Thứ hai là chi phí quân sự tốn kém mà Mỹ phải gánh vác, với 28.500 binh sĩ Mỹ đang đóng quân tại Hàn Quốc.

Ông Trump dự kiến tiếp tục yêu cầu Hàn Quốc giảm thặng dư thương mại và đóng góp nhiều hơn vào chi phí quân sự. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông từng yêu cầu Hàn Quốc trả 5 tỷ USD cho việc chia sẻ chi phí quốc phòng, đe dọa sẽ rút quân nếu không đạt được thỏa thuận này. Hàn Quốc đã phản đối mức tăng này, nhưng cuối cùng đã đồng ý trả 1 tỷ USD theo thỏa thuận mới có hiệu lực từ năm 2026.

Khi vận động tranh cử tổng thống vào tháng 10/2024, ông Trump đã đẩy mạnh lời lẽ chỉ trích, gọi Hàn Quốc là “cỗ máy kiếm tiền” và kêu gọi nước này trả 10 tỷ USD cho sự hiện diện quân sự của Mỹ.

Những thay đổi trong chiến lược đối ngoại của ông Trump với các đồng minh châu Á

Giáo sư Kelly nhận định chính sách đối ngoại của ông Trump đã bắt đầu làm thay đổi cấu trúc các liên minh của Mỹ, đặc biệt là ở châu Âu. Quan điểm của ông về Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và các cuộc đối thoại trực tiếp với Nga về Ukraine cho thấy ông có một cách tiếp cận mang tính “giao dịch” trong quan hệ quốc tế.

Ông Trump lâu nay đã coi việc Mỹ duy trì quân đội ở nước ngoài là một chi phí mà các quốc gia phải trả. Trong các cuộc đàm phán gần đây với Ukraine, ông thậm chí đã đề xuất một thỏa thuận khoáng sản với Ukraine để đổi lấy viện trợ quân sự của Mỹ.

Thái độ của ông đối với các đồng minh châu Âu cho thấy ông không coi các cam kết quốc tế, như bảo vệ đồng minh, là điều phải tuân thủ. Nếu quan điểm này được áp dụng ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, điều này có thể sẽ châm ngòi cho một cuộc chạy đua vũ trang giữa các quốc gia trong khu vực.

Điều này cũng có thể làm gia tăng căng thẳng giữa Nhật Bản và Hàn Quốc, vốn đã có mâu thuẫn từ lâu. Đồng thời, nó có thể thúc đẩy việc phát triển vũ khí hạt nhân, vì các quốc gia đồng minh của Mỹ, nghi ngờ về cam kết bảo vệ của ông Trump, sẽ cố gắng phát triển khả năng tự bảo vệ mình.

Khi đó, Hàn Quốc có thể là quốc gia đầu tiên trong khu vực đối mặt với áp lực này. Và Nhật Bản, đối tác quan trọng nhất của Mỹ tại châu Á, có thể sẽ thận trọng hơn trong quan hệ với ông Trump. Tuy nhiên, Hàn Quốc có thể sẽ bị theo dõi chặt chẽ hơn, vì là một đồng minh nhỏ hơn và có tầm quan trọng trung bình đối với Mỹ.

Khi ông Trump tiếp tục gia tăng áp lực lên các đồng minh của Mỹ, các quốc gia này sẽ phải đối mặt với sự lựa chọn: nhượng bộ để xoa dịu ông Trump, hay tách khỏi Mỹ để tìm cách xây dựng chính sách đối ngoại độc lập hơn. Tại châu Âu, việc tách khỏi Mỹ là một lựa chọn khó khăn, vì năng lực quân sự và sản xuất quốc phòng của châu Âu đã bị suy giảm nghiêm trọng.

Đây là đòn bẩy cốt lõi của ông Trump đối với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong những căng thẳng gần đây. Giới chuyên gia cho rằng châu Âu không thể thay thế sự ủng hộ của Mỹ đối với Ukraine, điều mà ông Zelensky dường như hiểu rõ.

Ngược lại, Hàn Quốc có thể có nhiều khả năng tự chủ hơn trong chính sách đối ngoại. Chi tiêu quốc phòng của nước này gấp đôi so với mức trung bình của châu Âu, quân đội Hàn Quốc cũng mạnh mẽ với hệ thống nghĩa vụ quân sự và nền công nghiệp quốc phòng phát triển. Hàn Quốc có thể sản xuất hàng loạt đạn pháo, xe tăng và tên lửa. Do đó, nếu chịu áp lực từ Mỹ, Seoul có thể dễ dàng tách khỏi sự phụ thuộc vào Washington hơn so với các quốc gia châu Âu.

Chạy đua vũ trang ở Đông Á

Theo chuyên gia Kelly, cuộc chạy đua vũ trang ở Đông Á có thể sẽ diễn ra từ từ. Hàn Quốc nằm trong một khu vực nhạy cảm, vì vậy họ có thể sẽ cố gắng duy trì mối quan hệ tốt với ông Trump như đã từng thành công trong nhiệm kỳ đầu của ông.

Tuy nhiên, sự độc lập trong chính sách đối ngoại của Hàn Quốc có thể sẽ đồng nghĩa với việc phát triển vũ khí hạt nhân. Công luận và giới tinh hoa Hàn Quốc đã ủng hộ khả năng phát triển vũ khí hạt nhân trong nhiều năm qua, và các động thái gần đây của ông Trump có thể sẽ làm gia tăng sự ủng hộ cho ý tưởng này.

Nếu các đồng minh của Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương bị chia rẽ, các quốc gia khác có thể cũng sẽ xem xét lại chính sách quốc phòng của mình, thậm chí hướng tới phát triển vũ khí hạt nhân.

Cuối cùng, ông Kelly nhấn mạnh liên minh Mỹ - Hàn đã tồn tại hơn 70 năm. Seoul sẽ cần phải hành động một cách thận trọng trong bối cảnh những thay đổi trong chính sách của ông Trump.