Nguyên nhân trẻ em bị lây nhiễm biến thể Delta nhiều hơn

Theo thống kê của UNICEF, số tử vong do Covid-19 ở trẻ em trên toàn cầu (78 nước) là 8700/2,7 triệu ca tử vong, chiếm khoảng 0,3% số tử vong, ở nhiều quốc gia Đông Nam Á ghi nhận hàng chục nghìn ca nhiễm Covid-19 mới mỗi ngày, tỷ lệ tử vong tiếp tục gia tăng. Trong đó, Indonesia được coi là một trong những tâm dịch lớn nhất Đông Nam Á với tổng số hơn 3,2 triệu ca mắc. Ở nước ta, chủ yếu tại TP.HCM, theo HCDC tính đến 14-9 có 40.864 bệnh nhân đang điều trị trong đó có 2864 trẻ em dưới 16 tuổi (chiếm 7%).

Tại Mỹ, theo Viện Nhi khoa Hoa Kỳ, tính đến đầu tháng 9, gần 5,3 triệu trẻ em và thanh thiếu niên đã có kết quả xét nghiệm dương tính với coronavirus kể từ khi bắt đầu đại dịch. Con số này chiếm 15,5% tổng số trường hợp, mặc dù độ tuổi dưới 18 tuổi chiếm 22,2% dân số Hoa Kỳ. Tuy nhiên, sau khi giảm vào đầu mùa hè, các ca bệnh nhi đã tăng theo cấp số nhân và chiếm tỷ lệ cao hơn trong tổng số 28,9% vào ngày 9 tháng 9, tương đương hơn 243.000 ca. Sự gia tăng đó, đồng thời với sự gia tăng lây lan của biến thể delta, đã dẫn đến nhiều trường hợp nhập viện liên quan đến Covid ở trẻ em và thanh thiếu niên, mặc dù các trường hợp nghiêm trọng vẫn ít xãy ra.

Tại sao trẻ em bị lây nhiễm nhiều hơn

Biến thể Delta có khả năng lây nhiễm gấp nhiều so với chủng coronavirus ban đầu xuất hiện vào cuối năm 2019 và đang gia tăng nhiều trường hợp nhiễm Covid-19 hơn ở những người nhạy cảm trên tất cả các lứa tuổi. Không có bằng chứng cho thấy delta nhắm đến trẻ em nhiều hơn các nhóm tuổi khác, nhưng tỷ lệ tiêm chủng cao hơn ở người lớn tuổi vì thanh thiếu niên thường chưa được tiêm phòng hoặc tiêm muộn hơn nhiều. Các biện pháp này vẫn không được chấp thuận cho trẻ em dưới 12 tuổi. Việc tiêm chủng cho người lớn dường như cũng có ý nghĩa để ngăn ngừa bệnh tật ở trẻ em. Các nhà nghiên cứu tại CDC nhận thấy số lần khám, cấp cứu và nhập viện của trẻ em cao hơn ở các bang có tỷ lệ tiêm chủng dân số thấp hơn và ít hơn ở các bang có cao hơn bao phủ tiêm vaccine.

Hơn nữa, biến thể delta vốn dễ lây lan hơn và do đó sẽ dễ lây lan hơn giữa trẻ em, giữa người lớn và giữa người lớn với trẻ em và ngược lại. Các nghiên cứu và mô hình hóa các mô hình lây truyền chỉ ra rằng trẻ nhỏ và thanh thiếu niên đóng vai trò ít hơn trong việc lây lan SARS-CoV-2 ở cấp độ dân số và việc ưu tiên tiêm chủng ở các nhóm tuổi cao hơn sẽ mang lại khả năng bảo vệ ở cấp độ dân số nhiều hơn đối với Covid.

Biến thể Delta ảnh hưởng như thế nào đối với trẻ em

Covid-19 vẫn là một bệnh nhẹ ở đại đa số trẻ em và không có bằng chứng cho thấy delta đang thay đổi điều đó. Bệnh nặng sau bất kỳ trường hợp nhiễm SARS-CoV-2, loại coronavirus gây ra bệnh Covid, ở trẻ em vẫn hiếm gặp và việc nhập viện và tử vong cực kỳ hiếm. Trong số các bang của Mỹ báo cáo dữ liệu, trẻ em chiếm 1,6% đến 4,0% tổng số bệnh nhân Covid-19 nhập viện kể từ khi đại dịch bắt đầu và 0,1% -1,9% trường hợp trẻ em phải nhập viện. Thường thì trẻ em nhập viện vì những lý do khác và tình cờ có kết quả xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2. CDC cho biết trẻ em chiếm ít hơn 0,3% tổng số ca tử vong do Covid ở Mỹ và nguy cơ tử vong của chúng là dưới 0,03%. Một số trẻ từng bị Covid sau này có thể phát triển một tình trạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng được gọi là Hội chứng viêm đa hệ ở trẻ em, mặc dù nguyên nhân vẫn chưa được biết rõ.

Một cuộc khảo sát trên các bệnh nhân ở Iran cho thấy trẻ em có thể mắc bệnh, mặc dù có vẻ như nguy cơ mắc bệnh của đối tượng này thấp hơn so với người lớn. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã điều tra khả năng xuất hiện các triệu chứng dai dẳng ở trẻ em là rất khó giải thích. Trong một số trường hợp, trẻ em bị nhiễm bệnh không được so sánh, "đối chứng" với trẻ em không bị nhiễm bệnh để xác định xem liệu mệt mỏi, lo lắng, mãn tính và các bệnh khác có thể là hậu quả gián tiếp của đại dịch, chẳng hạn như ngưng đến trường và đóng cửa trường học hay không.

Tại sao trẻ em ít bị bệnh nặng

Trẻ em có phản ứng miễn dịch bẩm sinh mạnh mẽ hơn, phản ứng mạnh bạo nhưng nhanh chóng của cơ thể đối với mầm bệnh hơn người lớn tuổi. Điều đó thường cho phép trẻ em chống lại nhiễm trùng thành công trước khi nó có cơ hội lây lan đến phổi để gây viêm phổi và các đợt viêm nhiễm có thể đe dọa tính mạng ở người cao tuổi. Cũng có thể là việc chủng ngừa định kỳ đầy đủ cho trẻ em mà trẻ nhỏ nhận được sẽ tăng cường phản ứng miễn dịch bẩm sinh của chúng.Theo TS.BS Phan Hữu Phúc, khoa Điều trị tích cực nội khoa – Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, tuy hầu hết trẻ em nhiễm Covid-19 chỉ ở thể nhẹ, một số trẻ vẫn có thể bị diễn biến nặng, đặc biệt với những trẻ có các bệnh nền hoặc trẻ nhỏ, do sức đề kháng yếu, hệ thống miễn dịch ở trẻ cũng chưa phát triển đầy đủ.

Có nên cho trẻ đi tiêm phòng không

Trường hợp tiêm chủng cho trẻ em ít rõ ràng hơn nhiều so với người lớn, những người có nhiều nguy cơ bị bệnh nặng hơn. Vaccine đã được cấp phép khẩn cấp để sử dụng cho trẻ em trên 12 tuổi ở Hoa Kỳ và các nơi khác, trong khi các nghiên cứu đang được tiến hành để đánh giá mức độ an toàn và hiệu quả của việc tiêm đối với những trẻ nhỏ hơn. Một số trẻ em mắc bệnh mãn tính có nguy cơ mắc bệnh thực sự do COVID cao hơn, đó là lý do tại sao một số nhà chức trách, nhà khoa học đã để chúng vào nhóm ưu tiên. Mọi khuyến nghị sẽ cần phải cân nhắc giữa nguy cơ gây hại do Covid-19 với nguy cơ có hại từ việc tiêm chủng vaccine, cũng như các lợi ích nhiều hơn của việc tiêm chủng, chẳng hạn như giảm lây lan trong cộng đồng và tránh đóng cửa trường học. Các nhà nghiên cứu ở Úc sử dụng mô hình đã phát hiện ra rằng khả năng miễn dịch của cộng đồng là khó có thể xảy ra, khi trẻ em từ 5 đến 15 tuổi không được tiêm phòng.

Tăng cường các biện pháp bảo vệ trẻ em trước dại dịch COVID-19

Cũng như người lớn, các bậc phụ huynh cần chú ý chăm sóc trẻ tại nhà, tăng cường các biện pháp phòng bệnh cho trẻ như: Đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ, sinh hoạt, vui chơi, học tập hợp lý, lành mạnh để tăng cường sức đề kháng, nâng cao sức khỏe thể chất và tinh thần cho trẻ; Tuân thủ 5K, hạn chế việc tiếp xúc đông người, hạn chế trực tiếp với người có dấu hiệu viêm đường hô hấp(sốt, ho, khó thở). Trong trường hợp phải đi đến các nơi tập trung đông người, cần chú ý các quy định về phòng, chống dịch COVID-19.; Các bậc phụ huynh cần giữ gìn vệ sinh cá nhân cho trẻ. Rửa tay thường xuyên dưới vòi nước chảy bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn ít nhất 20 giây; súc miệng, họng bằng nước xúc miệng, tránh đưa tay lên mắt, mũi, miệng để phòng lây nhiễm bệnh. Đảm bảo vệ sinh sạch sẽ môi trường xung quanh, nhà cửa thông thoáng, lau chùi thường xuyên các vật dụng trong nhà nền nhà, tay nắm cửa và bề mặt các đồ vật trong nhà, đồ chơi trẻ em bằng xà phòng và các dung dịch khử khuẩn thông thường khác. Khi trẻ có các triệu chứng sốt, ho, khó thở... gia đình cần thông báo ngay cho cơ quan y tế khi có các triệu chứng kể trên. Đồng thời thông tin về các triệu chứng và lịch trình đã di chuyển trong thời gian gần đây để có biện pháp hỗ trợ đúng.

Ngoài ra, theo các chuyên gia y tế, tiêm vắc xin là biện pháp quan trọng để kiểm soát đại dịch. Hiện chưa có có chỉ định tiêm vắc xin phòng Covid-19 cho trẻ nhỏ nhưng người lớn tiêm vắc xin giúp hạn chế sự lây truyền, đồng thời giúp bảo vệ những người không đủ điều kiện tiêm chủng, đặc biệt là trẻ em. Cần đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ các loại vaccine khác theo đúng lịch để tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ.

TS.BS Phan Hữu Phúc khuyến cáo“Covid-19 thường gây ra các triệu chứng giống như các bệnh nhiễm trùng hô hấp thông thường do các căn nguyên khác nhau, nhưng bệnh cũng có thể diễn biến nặng và tử vong, đặc biệt là những trẻ có bệnh nền. Do đó, khi trẻ có các dấu hiệu như: ho, sốt, khó thở, chảy nước mũi, mệt mỏi, chán ăn…, các bậc phụ huynh cần đưa trẻ đi khám tại các cơ sở y tế để được tư vấn, chẩn đoán và điều trị kịp thời”./.