Những biến chứng nguy hiểm của bệnh cúm mùa

Cúm mùa là bệnh truyền nhiễm đường hô hấp cấp tính, do Influenza virus lây nhiễm vào mũi, họng và phổi. Tại Việt Nam, cúm mùa thường lưu hành quanh năm, nhưng có xu hướng tập trung vào mùa đông, xuân. Các chuyên gia cảnh báo, đỉnh điểm mùa cúm có thể rơi vào khoảng tháng 2-4 và tháng 9-10 hằng năm.

Cúm mùa thường diễn biến nhẹ và hồi phục trong vòng 2-7 ngày. Tuy nhiên, bệnh có thể gây biến chứng hoặc tử vong ở nhóm người nguy cơ cao như người từ 65 tuổi trở lên, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, người có bệnh lý nền...

Biến chứng thường gặp của bệnh cúm mùa

Nhiễm trùng xoang và tai

Nhiễm trùng xoang và tai có thể xảy ra khi virus cúm lợi dụng hệ thống miễn dịch suy yếu để tấn công các tế bào niêm mạc. Tình trạng nhiễm trùng xoang gây ra các triệu chứng rõ rệt như chảy nước mũi, nghẹt mũi, chảy nước mũi màu vàng hoặc xanh, ho và cảm giác khó chịu bên dưới khuôn mặt.

Bên cạnh đó, tai có cấu tạo kết nối với cổ họng thông qua ống eustachian, nên khi virus cúm tấn công vào các tế bào niêm mạc, tình trạng nhiễm trùng tai cũng sẽ xảy ra và phổ biến ở trẻ em, bởi ống eustachian của trẻ em ngắn hơn so với người lớn và khi bị sưng viêm, ống eustachian không thể dẫn lưu chất lỏng chứa virus ra ngoài hiệu quả. Điều này dẫn đến các triệu chứng như đau tai, mất thính lực tạm thời và mất khả năng giữ thăng bằng.

Viêm phế quản

Virus cúm khi xâm nhập vào cơ thể qua đường miệng hoặc mũi và lây nhiễm đường hô hấp trên khoang mũi, xoang, họng và thanh quản. Nhưng khi nó có thể lan đến đường hô hấp dẫn đến phổi, khí quản và phế quản, tạo tiền đề cho bệnh viêm phế quản.

Khi gặp biến chứng viêm phế quản do virus cúm gây ra, người bệnh sẽ xuất hiện các triệu chứng bất thường như ho ra chất nhầy, khó thở và thở khò khè. Ho do viêm phế quản gây ra thường biểu hiện dữ dội và kéo dài dai dẳng đến 3 tuần.

Viêm phổi

Virus cúm có thể gây ra các nhiễm trùng thứ cấp như viêm phổi. Viêm phổi xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể bị suy giảm, khiến virus cúm nhanh chóng lây lan sâu hơn vào đường thở của người bệnh, gây ra tình trạng nhiễm trùng phổi, khiến phổi bị nhiễm trùng, làm viêm các túi khí trong phổi và khiến các túi khí này chứa đầy chất lỏng.

Các triệu chứng của viêm phổi có thể bao gồm ho ra chất nhầy màu vàng hoặc xanh lá cây, sốt cao, đau tức ngực khi ho hoặc thở, mệt mỏi, khó thở (đôi khi cần hỗ trợ thở qua máy thở), tích tụ chất lỏng quanh phổi hoặc áp xe trong phổi. Các triệu chứng hô hấp đặc trưng của viêm phổi cũng có thể đi kèm với buồn nôn và/hoặc tiêu chảy ở một số người.

Bên cạnh đó, các triệu chứng viêm phổi ở mức độ nhẹ gần như không thể phân biệt được với các triệu chứng cúm thông thường.

Viêm cơ tim

Khi virus cúm xâm nhập vào cơ thể, chúng có thể tấn công trực tiếp vào cơ tim, gây viêm nhiễm và làm chết tế bào cơ tim trong vài giờ sau. Lúc này, biến chứng có thể không biểu hiện thành triệu chứng điển hình mà diễn diễn âm thầm, cho đến khi biến chứng trở nên nghiêm trọng, phì đại cơ tim.

Trong nhiều trường hợp, viêm cơ tim sẽ biểu hiện thông qua các triệu chứng điển hình như như sốt cao, mỏi cơ, đau nhức đầu, chảy nước mắt, chảy nước mũi, tiêu chảy, kén ăn và khó thở. Sau 1-2 ngày, tình trạng khó thở sẽ tăng lên cùng với các biểu hiện bất thường hơn ở vùng ngực như đánh trống ngực, đau ngực và đau tức vùng gan.

Ở một vài đối tượng, viêm cơ tim do cúm gây ra có thể xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng như da tái lại, mạch đập nhanh nhỏ, sốc tim, huyết áp tụt nhanh hoặc không thể đo được. Các triệu chứng này sẽ nặng dần theo thời gian và nhanh chóng dẫn tới tử vong nếu bệnh nhân không được đáp ứng điều trị kịp thời.

Viêm não

Trong những trường hợp hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, virus cúm có thể gây viêm não, có thể ảnh hưởng đến khả năng nhận thức của người bệnh thông qua các triệu chứng như kém tỉnh táo, mất tập trung, suy giảm khả năng ghi nhớ và thậm chí mất kiểm soát một số cơ nhất định, dẫn đến co giật. Đôi khi, những biến chứng này có thể dẫn đến tổn thương não vĩnh viễn và tàn tật.

Trẻ em và các đối tượng mắc bệnh thần kinh mãn tính tiềm ẩn như động kinh và bại não có xu hướng dễ bị tổn thương nhất khi gặp biến chứng viêm não do cúm mùa gây ra. Tuy nhiên, viêm não là một biến chứng về thần kinh rất hiếm gặp.

Viêm cơ, tiêu cơ vân

Virus cúm tấn công vào cơ tim, khiến cơ tim mất khả năng lưu thông máu đến các bộ phận, trong đó có cơ vân, làm cho cơ vân thiếu máu cục bộ cấp tính, từ đó dẫn đến biến chứng viêm cơ, tiêu cơ vân. Biến chứng này khiến người bệnh bị toan chuyển hóa, rối loạn điện giải, suy thận cấp và sốc giảm thể tích. Viêm cơ, tiêu cơ vân do cúm mùa gây ra thường xuất hiện các triệu chứng như da tái, tinh thần hoảng loạn, lơ mơ sau đó hôn mê, nhịp thở nhanh sâu, huyết áp tụt dần, mạch nhanh, tiểu ít và vô niệu sau vài ngày, nước tiểu sẫm màu và dần chuyển màu bất thường.

Suy đa tạng

Virus cúm sau khi xâm nhập vào cơ thể có thể tấn công trực tiếp vào các tế bào cơ tim, làm chết các tế bào này, gây ra viêm nhiễm, khiến tim mất khả năng tuần hoàn cung cấp máu cho các bộ phận khác của cơ thể như gan, thận, não… Từ đó gây suy đa cơ quan và có nguy cơ cao gây tử vong.

Biến chứng này làm tổn thương và suy giảm chức năng của nhiều cơ quan của cơ thể, nhất là hệ thần kinh trung ương và tim mạch, khiến người bệnh bị rối loạn ý thức, các chất dẫn truyền thần kinh lưu hành giả xuất hiện, viêm thần kinh ngoại biên, giảm chuyển hóa các chất vận mạch, tăng tính thấm của mao mạch, giảm giãn phổi và ôxy trong máu.

Nhiễm trùng huyết

Nhiễm trùng huyết diễn ra khi tình trạng viêm nhiễm trước đó lây lan theo dây chuyền đi khắp cơ thể. Đây là biến chứng mang theo những triệu chứng cực đoan của cơ thể phản ứng lại với các nhân tố nhiễm trùng, có nguy cơ cao đe dọa đến tính mạng người bệnh.

Biến chứng này thường bắt đầu ảnh hưởng tới phổi, sau đó là đường tiết niệu, da và đường tiêu hóa. Nếu không được sớm phát hiện và điều trị kịp thời, nhiễm trùng huyết có thể nhanh chóng gây ra các tổn thương mô, suy cơ quan trầm trọng và tử vong.

Các triệu chứng của biến chứng nhiễm trùng huyết do cúm mùa gây ra bao gồm mạch yếu hoặc nhịp tim cao bất thường; suy giảm khả năng định hướng; đau nhức và khó chịu cơ thể dữ dội; sốt cao, run lẩy bẩy hoặc ớn lạnh; hụt hơi, khàn tiếng; liên tục đổ mồ hôi lạnh…

Tình trạng mãn tính xấu đi

Khi virus cúm tấn công và gây bệnh cho cơ thể, một số tế bào miễn dịch nhất định sẽ được kích hoạt để chống lại và giảm thiểu sự lây lan của virus. Phản ứng miễn dịch này có thể sẽ hiệu quả nhưng có khả năng làm các tình trạng mãn tính như tiểu đường, hen suyễn và bệnh tim trở nên trầm trọng hơn.

Nhóm đối tượng dễ gặp các biến chứng nghiêm trọng do cúm mùa

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, trẻ em chưa thiết lập đầy đủ hệ thống miễn dịch, cơ thể còn yếu nên sẽ gặp khó khăn hơn trong việc chống lại sự xâm nhập và tấn công của virus cúm.

Người già trên 65 tuổi, do bị ảnh hưởng bởi quá trình lão hóa mạnh mẽ nên hệ thống miễn dịch của những đối tượng này thường có xu hướng phản ứng lại các tác động tiêu cực do virus cúm gây ra kém hơn. Đặc biệt người già thường mắc kèm theo các bệnh nền khác nên nguy cơ mắc cúm cũng cao hơn và biến chứng nặng hơn.

Các đối tượng mắc bệnh mãn tính như tim mạch, tiểu đường, hen suyễn, rối loạn máu, bệnh thận mãn tính, đái tháo đường, bệnh thần kinh… khi mắc cúm có thể gia tăng gánh nặng bệnh tật, biến chứng cao hơn.

Các đối tượng bị suy giảm hệ miễn dịch như bệnh nhân đang dùng thuốc ức chế hệ miễn dịch, phụ nữ đang mang thai.