Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã có phản hồi về thắc mắc của người lao động liên quan đến thủ tục tham gia và mức đóng bảo hiểm xã hội khi đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Theo đó, người lao động từng đi làm việc tại Nhật Bản và đã về Việt Nam, sắp tới, người này quay lại Nhật Bản sinh sống và làm việc. Vì thế, người lao động băn khoăn khi ở Nhật Bản, có thể tham gia bảo hiểm xã hội được không? Mức đóng như thế nào? Cần những giấy tờ gì? Sau này về Việt Nam sẽ đóng tiếp ra sao.
Về vấn đề này, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết, căn cứ quy định tại Điều 85 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014; Điều 2 Nghị định số 115/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội bắt buộc: Người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định tại Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định tại Nghị định này. Đồng thời, được áp dụng đối với các hợp đồng sau:
Hợp đồng đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài với doanh nghiệp hoạt động dịch vụ đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài, tổ chức sự nghiệp được phép đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài. Hợp đồng đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hình thức thực tập nâng cao tay nghề, với doanh nghiệp đưa người lao động đi làm việc theo hình thức thực tập nâng cao tay nghề; Hợp đồng cá nhân.
Về mức đóng, mức đóng hằng tháng vào quỹ hưu trí và tử tuất: bằng 22% mức tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội của người lao động trước khi đi làm việc ở nước ngoài đối với người lao động đã có quá trình tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc; bằng 22% của 2 lần mức lương cơ sở đối với người lao động chưa tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, hoặc đã tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc nhưng đã hưởng bảo hiểm xã hội một lần.
Về phương thức đóng, thực hiện theo quy định tại Điểm b Khoản 2 Điều 85 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014. Theo đó, phương thức đóng được thực hiện 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng một lần, hoặc đóng trước một lần theo thời hạn ghi trong hợp đồng đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài. Người lao động đóng trực tiếp cho cơ quan Bảo hiểm xã hội nơi cư trú của người lao động trước khi đi làm việc ở nước ngoài, hoặc đóng qua doanh nghiệp, tổ chức sự nghiệp đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài.
Trường hợp đóng qua doanh nghiệp, tổ chức sự nghiệp đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài thì doanh nghiệp, tổ chức sự nghiệp thu, nộp bảo hiểm xã hội cho người lao động và đăng ký phương thức đóng cho cơ quan Bảo hiểm xã hội. Trường hợp người lao động được gia hạn hợp đồng, hoặc ký hợp đồng lao động mới ngay tại nước tiếp nhận lao động, thì cũng thực hiện đóng bảo hiểm xã hội theo phương thức quy định Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 này, hoặc truy nộp cho cơ quan Bảo hiểm xã hội sau khi về nước.
Về thủ tục hồ sơ, bao gồm: Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; hợp đồng lao động có thời hạn ở nước ngoài, hoặc hợp đồng lao động được gia hạn, kèm theo văn bản gia hạn hợp đồng lao động, hoặc hợp đồng lao động được ký mới tại nước tiếp nhận lao động theo hợp đồng.
Trường hợp sau này về Việt Nam, người lao động thuộc một trong các trường hợp quy định tại Khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, hoặc Khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 (có hiệu lực từ ngày 01/7/2025) thì thuộc đối tượng phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định. Trường hợp không thuộc đối tượng phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc nêu trên, nếu có nguyện vọng thì được đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện để cộng nối với thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội trước đó (nếu có), làm căn cứ hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật.
