Đồng Hỷ: Đất nghĩa trang thành khu tuyển quặng - Quýt làm, cam chịu?

Đất nghĩa trang thành khu tuyển quặng: Cấp trên làm sai, cấp dưới gánh hậu quả?

Môi trường và Đô thị Việt Nam điện tử thời gian qua đã có loạt bài viết: Đất nghĩa trang thành khu tuyển quặng: Người chết không nơi mai táng; Chính quyền “bật đèn xanh” cho đất nghĩa trang thành khu tuyển quặng?.

Nội dung phản ánh về việc đất quy hoạch nghĩa trang của người dân xã Tân Lợi, huyện Đồng Hỷ (Thái Nguyên) cho doanh nghiệp thuê biến tướng làm khu tuyển quặng. Hệ quả nhãn tiền khiến hàng trăm hộ dân bức xúc vì không có đất để mai táng cho người chết.

“Quýt làm…

Tại buổi làm việc với PV, ông Nguyễn Văn Thủy, Chủ tịch UBND huyện Đồng Hỷ cho biết, những hộ dân có đất trong khu vực quy hoạch nghĩa trang vẫn chưa được bồi thường, đền bù nên hiện nay diện tích đất thuộc quy hoạch nghĩa trang vẫn đang thuộc sở hữu của hai hộ gia đình ông Trần Văn Nguyên và hộ ông Liễu Văn Hai.

Cho nên, việc doanh nghiệp thuê, sử dụng đất quy hoạch nghĩa trang là thỏa thuận giữa người dân với doanh nghiệp và việc sử dụng đất theo ông Thủy là không đúng quy định.

“Diện tích đất Công ty Nhẫn thuê là đất của cá nhân hai gia đình, việc cho thuê là thỏa thuận giữa doanh nghiệp và người dân, họ (đơn vị thuê và người dân cho thuê – PV) sử dụng đất không đúng quy định thì Ủy ban huyện Đồng Hỷ đã yêu cầu Công ty Nhẫn phải trả lại cho hai hộ gia đình. Hiện nay đã trả lại.”, ông Thủy thông tin.

Trước đó, để xảy ra sai phạm trên địa bàn, ông Nguyễn Khắc Tân, Phó Chủ tịch huyện Đồng Hỷ cũng đã khẳng định trách nhiệm thuộc về xã Tân Lợi. Ông nói: “Khi mà tôi vào đến xã Tân Lợi tôi có ý kiến với lãnh đạo xã là nó (đất) cũng như vườn nhà mình, người ta vào vườn nhà mình người ta đào thành cái ao rồi thì các ông mới báo cáo thì đó là trách nhiệm của xã Tân Lợi”.

Thông tin về những những cá nhân, tập thể để xảy ra sai phạm, ông Nguyễn Văn Thủy, Chủ tịch huyện Đồng Hỷ, cho biết, đã chỉ đạo yêu cầu cán bộ giải trình, kiểm điểm nghiêm túc với tập thể, các cá nhân vi phạm pháp luật đất đai trên địa bàn và hiện đang tiếp tục xử lý.

“Bí thư đảng ủy, cán bộ Kinh tế và Hạ tầng, cán bộ phòng TNMT huyện đều viết bản giải trình kiểm điểm làm rõ, xử lý mức độ theo quy định. Hiện nay đang trong quá trình xử lý cán bộ để xảy ra vi phạm. Quan điểm ai sai phạm sẽ bị xử lý, kiên quyết không dung túng, bảo kê”.

Tại văn bản kết luận nội dung tố cáo số 558 ngày 10/3/2017 do UBND tỉnh Thái Nguyên ban hành cũng chỉ ra những vi phạm liên quan đến quản lý đất đai của xã Tân Lợi khi không phát hiện và ngăn chặn kịp thời hành vi thuê đất sử dụng đất làm tuyển quặng.

Kết luận nêu rõ: “Công ty Cổ phần Nhẫn đã ký hợp đồng thuê lại quyền sử dụng đất với hộ ông Trần Văn Nguyên, xóm Na Tiếm và ông Liễu Văn Hai, xóm Tân Thành (nhưng thực tế ông Nguyên lại cho thuê tại thửa số 207 là thửa đất dự kiến quy hoạch nghĩa trang) để lắp đặt dây chuyền tuyển rửa quặng khi chưa được sự đồng ý của cơ quan nhà nước có thẩm quyền từ năm 2013, nhưng UBND xã Tân Lợi không phát hiện và ngăn chặn kịp thời, vi phạm quy định tại Điều 182, Nghị định số 181/2004/NĐ-CP ngày 24/10/2004 của Chính phủ về thi hành Luật Đất đai (nay là Khoản 2, Điều 208 Luật Đất đai năm 2013)”.

Như vậy, dựa trên nội dung trả lời của huyện Đồng Hỷ và kết luận của UBND tỉnh Thái Nguyên đã nhận định việc doanh nghiệp thuê, biến tướng thành khu tuyển quặng, huyện Đồng Hỷ không chủ trương và trách nhiệm thuộc về cấp xã khi có dấu hiệu buông lỏng quản lý?

…cam chịu”

Trao đổi với PV, bà Bùi Thị Tĩnh, Chủ tịch UBND xã Tân Lợi phủ nhận thông tin lãnh đạo huyện Đồng Hỷ đưa ra và khẳng định việc cho doanh nghiệp thuê đất làm tuyển quặng cấp xã chỉ làm theo tinh thần chủ trương của huyện Đồng Hỷ và xã Tân Lợi chỉ là đơn vị chịu trách nhiệm thực thi. Đồng thời đưa ra các văn bản để minh chứng.

Theo đó, bà Bùi Thị Tĩnh đã cung cấp cho PV biên bản ngày 2/2/2013, phòng Kinh tế và Hạ tầng chủ trì phối hợp với UBND xã Tân Lợi. Nội dung biên bản thể hiện việc đồng thuận cho Công ty Nhẫn thuê, sử dụng 60% đất quy hoạch nghĩa trang là theo chỉ đạo của Chủ tịch UBND huyện Đồng Hỷ về việc tạo điều kiện cho Công ty Cổ phần Nhẫn triển khai khai thác Mỏ quặng đuôi tại xã Tân Lợi.

Sau khi xã Tân Lợi báo cáo việc doanh nghiệp đang xây dựng các hạng mục công trình của bể tuyển bột quặng trên diện tích đất quy hoạch nghĩa trang. Đến ngày 11/11/2013, ông Trần Quyết Thắng, Phó chủ tịch huyện Đồng Hỷ đã ký văn bản thông báo số 256 với nội dung kết luận đồng ý chủ trương cho doanh nghiệp thuê 60% diện tích đất quy hoạch nghĩa trang.

Vì được sự đồng ý chủ trương từ cấp huyện nên xã chỉ là đơn vị thực hiện theo chủ trương từ cấp trên. Nhưng trái ngang thay, khi vụ việc bị vỡ lở... người chịu trách nhiệm, gánh hậu quả lại chính là xã Tân Lợi.

Bà Bùi Thị Tĩnh, Chủ tịch UBND xã Tân Lợi chia sẻ: “Xã chỉ thực hiện theo chỉ đạo của huyện, huyện đồng ý chủ trương thì xã mới làm. Không thể đổ lỗi, quy trách nhiệm cho cấp xã được”.

Trách nhiệm cụ thể, không thể đổ thừa?

Phản hồi với những văn bản do xã Tân Lợi đưa ra, ông Nguyễn Văn Thủy, Chủ tịch huyện Đồng Hỷ thừa nhận lỗi nhưng nhận định lỗi này thuộc về cán bộ, lãnh đạo nhiệm kỳ trước. Và hiện huyện đang khắc phục, sửa lỗi do nhiệm kỳ trước để lại.

Về trách nhiệm, ông Thủy nhấn mạnh không làm sai vì ông không ký văn bản nào cho doanh nghiệp thuê đất làm tuyển quặng. Nội dung trên cũng được thể hiện tại kết luận tố cáo số 558 của tỉnh Thái Nguyên khi đề cập đến trách nhiệm của Chủ tịch huyện Đồng Hỷ và Chủ tịch xã Tân Lợi.

Về phía Phòng TNMT huyện Đồng Hỷ có nhận định để xảy ra vi phạm thì trách nhiệm thuộc về bộ phận tham mưu khi phát hiện vụ việc, tham mưu nội dung, sự việc chưa chuẩn. Tuy nhiên, bộ phận giúp việc tham mưu chỉ là người đề xuất nội dung trình người đứng đầu đơn vị, còn người quyết định đồng ý hay không vẫn là ở người lãnh đạo.

Một số chuyên gia luật nhận định, giải thích lý do sai phạm được hình thành từ nhiệm kỳ trước và bản thân không ký thì không chịu trách nhiệm là thiếu tinh thần trách nhiệm. Bởi lãnh đạo nhiệm kỳ sau có trách nhiệm tiếp nhận, tiếp tục xử lý công việc vấn đề còn tồn đọng trên địa bàn sau khi được bàn giao nhưng nhiều năm nay, việc xử lý, khắc phục khu đất nghĩa trang bị doanh nghiệp thuê, sử dụng làm tuyển quặng vẫn bị xem nhẹ và chưa đạt kết quả như người dân mong đợi.

Trong trường hợp này có dấu hiệu buông lỏng quản lý, thiếu trách nhiệm gây hậu quả. Vì vậy, để bảo vệ sự tôn nghiêm của pháp luật, củng cố niềm tin của nhân dân cần xem xét trách nhiệm cụ thể đối với cá nhân, đơn vị để xảy ra vi phạm.

Ngoài ra cần xác định rõ trách nhiệm của tập thể, trách nhiệm của người đứng đầu; đặc biệt đối với cán bộ, công chức trong quá trình tham mưu, soạn thảo, thẩm định, thẩm tra ban hành văn bản tạo điều kiện cho doanh nghiệp thuê, biến tướng thành khu tuyển quặng.

Liên quan đến phương án xử lý các công trình bê tông trên nền đất quy hoạch nghĩa trang, vừa qua, bà Bùi Thị Tĩnh, Chủ tịch UBND xã Tân Lợi cho biết, phía xã đang xây dựng phương án để đập bỏ công trình bê tông do Công ty Cổ phần Nhẫn để lại, dự kiến trước ngày 15/7/2020 để hoàn trả nguyên trạng đất để triển khai xây dựng khu nghĩa trang cho người dân xóm Tân Lợi.

Môi trường và Đô thị Việt Nam sẽ tiếp tục thông tin.