Đồng Nai: Thu hồi đất có dấu hiệu trái pháp luật, khiếu kiện kéo dài

Vừa qua, Ban Pháp luật nhận được đơn khiếu nại của bà Đào Thị Dung, địa chỉ liên lạc tại 507 ấp Quảng Phát, xã Quảng Tiến, huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai.

Đơn của bà Đào Thị Dung gửi các cơ quan báo chí.

Năm 2001, UBND tỉnh Đồng Nai đã ra quyết định thu hồi đất, chỉ đạo UBND huyện Thống Nhất (cũ), nay là huyện Trảng Bom thực hiện việc thu hồi đất, giao cho Công ty TNHH Phú An xây dựng Khu du lịch Giang Điền tại các xã Giang Điền, Quảng Tiến và xã Đồi 61, huyện Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai. Theo đó, không chỉ thu hồi đất của bà Đào Thị Dung mà còn thu hồi hơn 60 ha đất của 83 hộ dân khác. Trong đó, có hơn 20 hộ dân bị giải tỏa trắng. Nhiều hộ do bị áp lực từ chính quyền đã nhận tiền đền bù với giá rẻ mạt.

Một số hộ gửi đơn khiếu nại lên nhà chức trách tỉnh và các cơ quan Trung ương nhưng không nhận được hồi đáp. Trong số đó, bà Dung là người đã kiên trì theo đuổi con đường đi tìm công lý bằng việc hơn 15 năm qua, bà không mệt mỏi gõ cửa các cơ quan công quyền với hy vọng một ngày nào đó sự thật sẽ được làm sáng tỏ, lấy lại phần đất thuộc quyền sử dụng của bà.

Trên thực tế, một quyết định có thể rõ ràng về thu hồi đất trong trường hợp Nhà nước thu hồi đất. Chẳng hạn như Quyết định số 4570/QĐ.CT.UBT ngày 07/12/2001 của Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai về việc cho thuê đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với nội dung: “Thu hồi 675.197 m2 đất tại các xã Giang Điền, xã Đồi 61 và xã Quảng Tiến, huyện Thống Nhất. Chấp thuận cho Công ty TNHH Phú An thuê toàn bộ diện tích đất đã thu hồi trên và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Công ty (gồm có 17.046 m2 đất sử dụng vào mục đích đất chuyên dùng xây dựng và 658.151 m2 đất sử dụng vào mục đích sản xuất nông nghiệp) để xây dựng khu du lịch sinh thái kết hợp trồng rừng, trồng hoa kiểng và chăn nuôi động vật hoang dã”.

Quyết định này đã đẩy hơn 80 hộ gia đình, có gia đình sống 30 năm ở đây, cuộc sống chủ yếu gắn với trồng cây, chăn nuôi, thả cá, đi vào con đường cùng quẫn. Họ được bồi thường với giá đất rẻ mạt và bị chính quyền địa phương “cưỡng bức” với nhiều hình thức để giao đất cho Công ty TNHH Phú An, kể cả nhiều trường hợp bị cưỡng chế. Trong một số trường hợp, người dân “được đền bù” với giá rẻ mạt khoảng 5.400 đồng/m2 đất nhưng họ lại phải mua đất tái định cư với giá đất đắt gấp nhiều lần và nhiều hộ dân đã không có tiền để mua.

Ngày 28/2/2002, được sự chỉ đạo của UBND tỉnh Đồng Nai, Sở Địa chính tỉnh Đồng Nai đã ký hợp đồng thuê đất số 458/HĐTĐ.TM cho Cty TNHH Phú An thuê diện tích 675.197m2 đất tại các xã Giang Điền, Quảng Tiến và Đồi 61 thuộc huyện Thống Nhất; thời gian thuê là 50 năm với mục đích mở rộng khu du lịch sinh thái thác Giang Điền tại xã Giang Điền, xã Quang Tiến và Đồi 61, với giá cho thuê là 700 đồng (Bảy trăm đồng)/ m2/ năm đối với đất sử dụng vào mục đích xây dựng công trình. Đối với 658.151 m2 đất sử dụng vào mục đích sản xuất nông lâm nghiệp thì không nêu rõ đơn giá mà được “tính theo mức thuế đất nông nghiệp hiện hành tại cùng vị trí đất”.

Để rồi sau đó, mảnh đất mà gia đình bà Đào Thị Dung bỏ công sức khai phá ban đầu nay đã trở thành Khu đô thị dịch vụ sinh thái Giang Điền – Đà Lạt của miền Đông (như lời quảng cáo của nhà đầu tư). Theo thư mời lễ công bố dự án khu đô thị dịch vụ sinh thái Giang Điền ngày 27/12/2009 thì đất tại khu đô thị này lên tới 2 - 3 triệu/m2, đây là nguồn sinh lợi lớn.

Nội dung chính của đơn khiếu nại cho rằng việc UBND tỉnh Đồng Nai ban hành quyết định thu hồi 50.099, 7 m2 đất của bà Đào Thị Dung là không phù hợp với pháp luật hiện hành; Việc thu hồi đất của cá nhân này giao cho một Công ty tư nhân khác là bất hợp lý, thiếu công bằng.

Hợp đồng thuê đất.

Theo đó, Luật Đất đai qua các thời kỳ 1993, 2003 và 2013 đều quy định, trong trường hợp vì mục đích vì quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, thì Nhà nước sẽ tiến hành thu hồi đất do tổ chức, cá nhân đang sử dụng (gồm có giấy tờ hợp pháp hay không có giấy tờ). Mặt khác, Nhà nước thực hiện việc trao quyền sử dụng đất cho cho cá nhân, tổ chức sử dụng đất theo quy định pháp luật.

Như vậy, đối với trường hợp đất đang có người sử dụng và muốn giao cho tổ chức, cá nhân khác, thì Nhà nước với vai trò là người đại diện chủ sở hữu vẫn phải thực hiện 2 quyết định: quyết định thu hồi và quyết định giao đất. Điều đó, được khẳng định ngay trong Luật Đất đai đầu tiên 1993 và Luật Đất đai 2003: “Việc quyết định giao đất, cho thuê đất đối với đất đang có người sử dụng cho người khác chỉ được thực hiện sau khi có quyết định thu hồi đất đó”.

Từ mốc thời gian, có thể nhận định có hay không sự bất thường trong việc thu hồi đất của các hộ dân: Ngày 01/6/2001, Công ty TNHH Phú An có đơn xin được giới thiệu địa điểm để đầu tư xây dựng khu du lịch sinh thái, trồng rừng và nuôi động vật hoang dã tại huyện Thống Nhất; Trên cơ sở khảo sát, ngày 06/7/2001, UBND huyện Thống Nhất ký văn bản số 164/UBH đề nghị UBND tỉnh và Sở Kế hoạch và Đầu tư xem xét, chấp thuận giới thiệu địa điểm cho Công ty TNHH Phú An lập dự án đầu tư.

Quyết định của Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai.

Và chỉ đến ngày 07/12/2001, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai ban hành Quyết định số 4570/QĐ.CT.UBT về việc thu hồi 675.197 m2 đất tại các xã Giang Điền, Quảng Tiến và xã Đồi 61, huyện Thống Nhất giao cho Công ty TNHH Phú An thuê. Theo quy định của Luật Đất đai năm 1993, UBND tỉnh có đủ thẩm quyền để thu hồi và giao hơn 67 ha đất cho một công ty tư nhân mà mục đích hoàn toàn không rõ ràng vì quốc phòng an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, rất cần sớm được làm rõ.

Sự việc nêu trên thể hiện dấu hiệu sai trái từ UBND tỉnh Đồng Nai, đến UBND huyện Thống Nhất (cũ) nay là huyện Trảng Bom trong sự đối xử bất công với người dân, vô tình hay cố ý tước đoạt công sức và tài sản của người dân này giao cho một doanh nghiệp tư nhân khác khác?

Trong khi họ đã mang đơn khiếu kiện đến nhiều cấp, nhiều ngành nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết dứt điểm và kết quả là sự im lặng. Đây có phải là “lợi ích nhóm”?

Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XI của Đảng “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” đã xác định một trong những nhiệm vụ quan trọng phải đấu tranh chống “lợi ích nhóm”. Bởi vì, “lợi ích nhóm” (theo nghĩa tiêu cực) sẽ làm cho sự phát triển của đất nước và lợi ích quốc gia, dân tộc suy yếu và tổn thất nghiêm trọng; Nhân dân bị tước đoạt quyền lực và lợi ích; thành quả cách mạng và chế độ chính trị - xã hội không được bảo vệ, dẫn đến đổ vỡ.

Qua bài viết này, một lần nữa, chúng tôi chuyển tải thông tin đến UBND tỉnh Đồng Nai, huyện Trảng Bom (UBND huyện Thống nhất cũ) có trách nhiệm làm rõ và trả lời vấn đề này trước dư luận. Đồng thời, các ngành chức năng của Trung ương cần sớm vào cuộc thanh, kiểm tra để làm rõ và xử lý nghiêm các cá nhân, tổ chức đã vi phạm.