Đấu thầu với những hồ sơ có dấu hiệu giả mạo năng lực

Thật mà không thật

Đến thời điểm hiện tại, câu chuyện giả mạo hợp đồng năng lực khi dự thầu của nhà thầu đã diễn biến phức tạp hơn rất nhiều so với trước đây. Nếu như thời gian trước đây, có những hợp đồng năng lực được nhà thầu cung cấp là giả hoàn toàn, giả từ con dấu, chữ ký và giá trị thực thi công, cung cấp hàng hóa, thì đến nay, mánh lới này bị các nhà thầu “chê” và cho rằng “lạc hậu” và kém an toàn do bất kể lúc nào cũng có thể bị “sờ gáy” bởi cơ quan chức năng.

Một dự án hiện nay đang san lấp mặt bằng tại huyện Thanh Chưởng, tỉnh Nghệ An cũng đang có dấu hiệu sai phạm.

Khoảng 2 năm trở lại đây, theo tìm hiểu của PV, hành vi giả mạo hợp đồng năng lực đã tinh vi hơn rất nhiều. Có trường hợp, vì mục đích trúng thầu, nhà thầu cung cấp những hợp đồng năng lực có con dấu, chữ ký thật, còn toàn bộ phần còn lại là giả mạo. Tức tất cả những giá trị thi công xây lắp, hàng hóa, hóa đơn, chứng từ, biên bản nghiệm thu, thanh quyết toán… đều là giả mạo đã thi công và chuẩn bị được thi công tại một tỉnh khác với những công trình hàng chục tỷ.

Một nhà thầu đã chia sẻ cho phóng viên những thủ đoạn “phù phép” này: “Với mối quan hệ sẵn có trong tay, nhà thầu hoàn toàn có thể tự tạo dựng những hợp đồng năng lực thật mà không thật như trường hợp nêu trên một cách dễ dàng. Chỉ cần con dấu, chữ ký thật của một đơn vị thân quen là có thể “thổi phồng” năng lực cho nhà thầu để đi dự thầu” - một nhà thầu chia sẻ.

Như đã đăng tải, một gói thầu đang thi công Dự án nâng cấp hệ thống thủy lợi ngăn mặn, chống hạn xã Nghi Vạn, huyện Nghi Lộc có tổng số vốn 80 tỷ đồng đã được cơ quan chức năng phát hiện sai phạm tại tỉnh Nghệ An là điển hình của hành vi này đó là công ty Cổ phần tư vấn xây dựng Khang Hiền, có trụ sở tại số 59 đường Hermann Gmeiner, phường Hưng Phúc, TP. Vinh, đã làm giả hồ sơ năng lực kinh nghiệm, tài chính để trúng thầu, và tại dự án trúng thầu này Công ty TNHH Đầu tư xây dựng Hoàng Anh khi kiểm tra nội dung xác nhận năng lực tài chính về các chỉ tiêu như: tài sản, nguồn vốn, doanh thu, lợi nhuận trong hồ sơ thầu của doanh nghiệp này khác hẳn với bản lưu tại Chi cục Thuế huyện Nghi Lộc.

Số liệu tiêu chí bị “bơm thổi” này được hợp thức hóa bởi các dấu chứng thực của UBND xã Nghi Vạn và xã Hưng Thịnh. Báo cáo tài chính nhiều năm tại hồ sơ mời thầu cũng khác hoàn toàn với báo cáo tài chính và quyết toán hàng năm cho cơ quan quản lý thuế. Doanh thu thực tế của công ty này bình quân hàng năm từ số liệu của cơ quan thuế chỉ đạt 24 tỷ đồng nhưng tại hồ sơ dự thầu, nhà thầu kê lên 71,3 tỷ đồng, sau khi phát hiện sai phạm đã buộc tỉnh này ra quyết định cấm thầu đối với nhà thầu gian lận tại dự án có vốn 80 tỷ này với Công ty Cổ phần Tư vấn XD Khang Hiền, Công ty TNHH đầu tư XD Hoàng Anh, Công ty Cổ phần Tổng công ty tư vấn & Công thương Nghệ An.

Theo thống kê, hiện chưa có nhiều nhà thầu bị xử lý nghiêm về hành vi giả mạo hợp đồng tương tự trong đấu thầu. Và tại sao ít khi những vụ việc giả mạo hợp đồng năng lực bị phanh phui? Trường hợp nhà thầu gian lận có sự “ăn rơ” của chủ đầu tư thì sự giả mạo này sẽ đương nhiên được công nhận, thậm chí luôn “nằm trong vòng bí mật” để nhà thầu gian lận trúng thầu.

Chỉ những trường hợp chủ đầu tư thực sự khách quan khi đánh giá HSDT, muốn đánh giá đúng năng lực của nhà thầu mới có những bước đi cẩn trọng khi đánh giá hợp đồng tương tự. Hoặc đích thân các nhà thầu phải tự mày mò, xác minh và tố cáo đích danh đến các cơ quan liên quan hành vi giả mạo hợp đồng thì mới có sự vào cuộc quyết liệt. Như vậy, vì nhiều lý do, việc giả mạo hợp đồng tương tự mặc nhiên tồn tại, mặc nhiên giúp cho các nhà thầu yếu kém trúng thầu.

Theo một nhà thầu xây lắp lớn cho biết, việc xác minh tính xác thực của hợp đồng tương tự không khó, vấn đề là chủ đầu tư có muốn làm hay không. Trong khi đó, các nhà thầu cũng quan ngại khi kỷ cương về đấu thầu đang bị nhiều chủ đầu coi nhẹ và bất chấp để bao che, dung túng cho hành vi gian lận của nhà thầu. Thậm chí, sau khi nhà thầu trúng thầu, thi công bê bối, chủ đầu tư bất đắc dĩ chấm dứt hợp đồng thì đổ lỗi do năng lực của nhà thầu chứ không có trách nhiệm giải trình về việc lựa chọn nhà thầu này trước đó.

Hiện nay vẫn có những văn phòng công chứng chứng thực những tài liệu, hợp đồng năng lực giả mạo. Hành vi này khiến chất lượng lựa chọn nhà thầu nhiều nơi chưa đảm bảo. Chất lượng thi công, chất lượng cung cấp hàng hóa yếu kém cũng bắt nguồn từ những nhà thầu gian lận nhưng được cho hợp lệ kiểu thế này.